20 mei: PETRA

In het zuidwesten van Jordanië, 225 kilometer van Amman, ligt de stad Petra, de schitterende stad verborgen in de rotsen en uitgehouwen in de rotsen. Vandaag vertrokken wij al redelijk vroeg vanuit het hoog gelegen Wadi Mousa naar de in de valleien gelegen stad Petra. Waren wij op 12 mei aan het begin van onze rondreis bij de enige overgeblevene van de antieke zeven wereldwonderen, de piramide van Cheops, nu ruim een week later waren wij bij één van de nieuwe zeven wereldwonderen (volgens de lijst in 2007 door NOWC). "Nieuw" verwijst hierbij niet naar de leeftijd van Petra. In het gebied rond Petra zijn opgravingen gevonden van circa 11000 v.Chr. Het was waarschijnlijk de hoofdstad van het koninkrijk van de Edomieten dat ongeveer duurde van de 13e tot de 6e eeuw v. Chr. In de 6 eeuw vestigden Nabateese stammen zich in  het gebied en zij maakten Petra tot hun hoofdstad en tot de stad zoals wij die nu kennen. De Nabateeërs waren zeer bedreven handelaren en hun invloed strekte zich dan ook uit over een enorm gebied, wat zijn sporen naliet in hun cultuur. Zij waren meesters in architectuur, rotsbewerking en polijsten. Zij bewoonden  Petra van de 6e eeuw v. Chr. tot de dood van hun laatste koning in 106 na Chr. waarna het gebied een Romeinse provincie werd en Petra door zijn afgelegen ligging in de vergetelheid raakte. Kruisvaarders bezochten Petra nog wel in de 12e en 13e eeuw, maar pas in 1812 werd Petra herontdekt voor de westerse wereld.

Petra is niet alleen een historisch juweel, de stad ligt ook in een prachtig natuurgebied. Dat blijkt al direct je langs het bezoekerscentrum (foto 1) gaat en begint aan de wandeling door Bab as Siq (foto 2) naar de ingang van de vallei. Behalve bergen en schitterende rotsen is dan nog absoluut niets te zien van de stad die geheel verborgen ligt. Tijdens de wandeling passeren we de drie grote kubussen van steen, de "djinn-blokken" en het Obelisk Graf (foto 3), zo genoemd omdat het wordt gekroond door 4 obelisken. Vermoedelijk werd dit in de rotsen uitgehouwen monument gebruikt voor begrafenisrituelen. Even verderop zijn de overblijfselen te zien van een dam waarmee de watervoorziening werd geregeld (foto 4). Petra lag en ligt midden in de woestijn en de Nabateeërs hadden een ingenieus systeem om regenwater in de rotsen op te vangen en via ondergrondse tunnels naar de stad te voeren.

Het pad gaat vervolgens over in de Siq (foto 1-4 onder). De Siq is een natuurlijke, nauwe canyon of kloof tussen de rotsen. De kloof is ongeveer 1200 meter lang en de rotsen aan beide kanten zijn tot meer dan 100 meter hoog. Het zonlicht komt hier nauwelijks en het is hier dan ook wat koeler, wat ook om 8 uur 's ochtends al best lekker is. Door de kloof liep vroeger een Nabateese weg en op een aantal gedeeltes zijn de overblijfselen hiervan nog te zien. De kloof is een werkelijk schitterend stuk natuur met prachtige (rode) kleuren. Na 1200 meter zagen we dan ineens het beroemde plaatje (5e foto): aan het einde van de kloof is in het volle zonlicht de Schatkamer van Petra te zien. Dit beeld met de nauwe kloof en de Schatkamer aan het eind werd nog bekender door de film Indiana Jones and the Last Crusade die in Petra werd opgenomen. De Schatkamer of "Al-Khazneh" is het beroemdste monument van Petra, geheel uitgehouwen in de rode-roze rotsen en een echt kunstwerk. Het werd waarschijnlijk gebouwd als graf voor koning Aretas III in de eerste eeuw voor Christus. De façade is ongeveer 40 meter hoog en 28 meter breed. Het bovenste gedeelte bestaat uit twee rotstorens met standbeelden en in het midden een ronde vorm, de Tholos, die de Urn ondersteunt. Deze Urn zou een schat bevatten en hieraan dankt de Schatkamer zijn naam. Het onderste gedeelte van de voorgevel is een poort naar een grote hal (10e foto) die werd uitgehouwen in de rotsen. 

Onze Jordaanse gids volgend liepen we verder van de Schatkamer langs onder andere Façade 66 en enkele graven (2e en 3e foto onder) naar de Façadenstraat (4e foto). In de Façadenstraat is een verzameling Nabateese huizen te zien. Vanaf deze plaats hadden we een mooi gezicht op het Petra Theater (5e en 6e foto). De zetels hiervan zijn geheel uit de rotsen gehouwen. Links van de Façadenstraat bij de Tombe van de 17 graven zijn enkele voorbeelden te zien van opvallend mooi gekleurd zandsteen (foto 7,8). Ook verder op in een huis van de Nabateeërs (foto 9, 10) zijn prachtige kleuren te zien in de rotsen veroorzaakt door de aanwezigheid van metalen en zwavel in het gesteente.

Verder lopend langs de Koninklijke Graven (2e foto onder), komen we aan bij de kerk van Petra, een Byzantijnse kerk uit de 5e of 6e eeuw (foto 3). De kerk heeft een mooie mozaïekvloer met afbeeldingen van mensen en dieren. Na ons bezoek aan deze Byzantijnse kerk lopen we verder naar het zogenaamde Stadscentrum. Hier loopt een zes meter brede geplaveide straat (foto 4). Hieraan is duidelijk de invloed van de Romeinen te zien, die in de 2e eeuw de baas waren over de Nabateeërs. Langs de hoofdstraat lag de markt met diverse winkels. De invloed van de Romeinen blijkt ook uit de Grote Tempel uit het begin van de 1e eeuw met de restanten van Nabateese zuilen, te zien op de 5e foto hieronder, en het paleis Qasr al-Bint, een enorme tempel waarvan de muren nog overeind staan.

Na de lunch neem ik met nog enkele anderen de weg naar Wadi Ed-Deir. Deze tocht gaat door een schitterende kloof (2e en 3e foto onder) over een pad met meer dan 800 in de rotsen uitgehouwen trappen en met grillige bochten. Het pad is soms vrij nauw en gaat soms langs de afgrond. Door de hitte (zeker 35°C) wordt het een stevige klim met flink zweten en flink water drinken. Het is echter allemaal meer dan de moeite waard. Aan het einde van de tocht komen we bij Ed-Deir oftewel "Het Klooster" (5e-7e foto), dat ook weer helemaal is uitgehouwen in de rotsen. Het is het grootste Nabateese monument van Petra en zeker net zo mooi als de Schatkamer. De enorme voorgevel is maar liefst 48 meter hoog en 47 meter breed. Het Klooster werd gebouwd in de eerste eeuw na Christus als begraafplaats van een koning. In de Byzantijnse periode werd het veranderd in een kerk. Langs het Klooster lopen we verder naar de top van de berg en hebben hier een magnifiek uitzicht over het schitterende landschap met enorme hoogteverschillen en indrukwekkende basalt bergen.

We vullen de rest van de middag door terug te lopen naar de Koninklijke Graven aan de voet van de Al-Khubtha berg en hier naar toe te klimmen. Deze koninklijke graven dateren uit de 1e en 2e eeuw. We bereiken als eerste het Zijden Graf (1e foto onder) met prachtige kleuren in de rotsen (2e foto). Verder zijn hier zijn het Paleis Graf, het Korintische Graf en diverse andere graven te vinden. Het Urn Graf (4e foto) ligt het hoogst en is bereikbaar met grote brede trappen. De voorgevel is met name indrukwekkend door de hoogte, maar ook de diepte van de Urn Tombe is indrukwekkend. De enorme binnenkamer is vrij kaal, maar valt op door de mooi gekleurde rotsen. De Urn tombe deed achtereenvolgens dienst als koninklijke graftombe, rechtsgebouw en kerk. In de tijd dat het de plaats van de Rechtspraak (Mahkama) was werden de catacomben gebruikt als gevangenis. Vanaf de Koninklijke Graven lopen we langzaam weer terug richting de Siq, waarbij we nog een keer de majestueuze Schatkamer passeren, die nu in de schaduw veel meer roze lijkt dan aan het begin van de dag in de schittering van het felle zonlicht. Moe maar enorm voldaan kwamen we terug in Wadi Musa (foto 9), waar 's avonds nog een heerlijke Jordaanse barbecue volgde.